Newyddion

Adroddiad ar weithgareddau 2019-20

Mae'r adroddiad ar weithgareddau Cymdeithas Cyfieithwyr Cymru yn 2019-20 yn dangos i’r Gymdeithas barhau i gynnal arholiadau aelodaeth a darparu gwahanol weithgareddau a chyfleoedd datblygu proffesiynol, parhawyd i gydweithio â’r sector addysg uwch, a pharhawyd i feithrin cysylltiadau a chydweithredu gyda sefydliadau cyhoeddus a chymdeithasau cyfieithwyr eraill er budd a lles y Gymdeithas ac i godi proffil y proffesiwn cyfieithu yng Nghymru.

Unwaith eto eleni, un peth a roddodd bleser mawr i ni oedd fod nifer aelodau’r Gymdeithas ar 31 Mawrth 2020 yn 411, y nifer uchaf erioed.

Wrth nodi ei werthfawrogiad o gyfraniad yr aelodau, mae Huw Tegid Roberts, Cadeirydd y Gymdeithas, yn ei Ragair, yn edrych ymlaen yn obeithiol,

‘Beth bynnag a ddaw, gobeithio y byddwn ni i gyd yn cael ein calonogi ein bod ni’n rhan o Gymdeithas o dros bedwar cant o aelodau, pob un â’i ran yn y gwaith o sicrhau bod y Gymraeg yn parhau i ffynnu fel rhan annatod o fywyd cyhoeddus, preifat, gwirfoddol a hamdden ein cenedl. Diolch i bob un ohonoch am eich cyfraniad at y gwaith hollbwysig o sicrhau bod modd i ddinasyddion Cymru’r cyfnod Covid barhau i fyw a gweithio drwy’r Gymraeg.’

Caiff Cymdeithas Cyfieithwyr Cymru ei hariannu’n rhannol gan Lywodraeth Cymru, ac rydym yn ddiolchgar iawn am y gefnogaeth hon.

Her Gyfieithu 2020

Enillydd Her Gyfieithu 2020 yw Grug Muse.

Bardd, golygydd ac ymchwilydd yw Grug Muse. Mae’n un o sylfaenwyr a golygyddion cylchgrawn  Y Stamp. Cyhoeddwyd ei chyfrol gyntaf, Ar Ddisberod,  gan Barddas yn 2017, a chyhoeddwyd ei gwaith yn O’r Pedwar Gwynt, Barddas, Poetry Wales ac eraill. Mae hi’n un o ddeiliad Ysgoloriaeth Awdur Llenyddiaeth Cymru yn 2020. Ar hyn o bryd mae’n gweithio ar brosiect doethurol ym Mhrifysgol Abertawe.

Mae Grug yn ennill gwobr o £200, yn ogystal â Ffon yr Her Gyfieithu, a noddir gan Gymdeithas Cyfieithwyr Cymru, am y cyfieithiad gorau i’r Gymraeg.

Wrth noddi Ffon yr Her Gyfieithu unwaith yn rhagor, mae’n bleser gan y Gymdeithas gydnabod gwaith crefftus Elis Gwyn wrth iddo naddu’r wobr unigryw hon o ddarn o goedyn o gyffiniau Llanystumdwy.

Yr her eleni oedd cyfieithu dilyniant o gerddi byrion dan y teitl ‘Nahaufnahmen’ gan y bardd Twrcaidd Zafer Şenocak o’r Almaeneg. Mae Zafer Şenocak yn byw ym Merlin, ac mae wedi dod yn llais blaenllaw yn nhrafodaethau’r Almaen ar amlddiwyllianedd, hunaniaeth genedlaethol a diwylliannol, ac yn gyfryngwr rhwng diwylliannau Twrcaidd ac Almaeneg.

Daeth 11 ymgais i law beirniad yr Her Gyfieithu, Mererid Hopwood, a dywedodd mai ymgais Grug oedd y “cyfieithiad wnaeth ddal fy nychymyg yn fwy nag un o’r lleill ac a lwyddodd orau i greu’r teimlad o ‘gerdd’.”

Trefnwyd y gystadleuaeth gan Gyfnewidfa Lên Cymru, Wales PEN Cymru a Llenyddiaeth ar Draws Ffiniau mewn cydweithrediad â Phrifysgol Cymru y Drindod Dewi Sant, Prifysgol Abertawe, Cymdeithas Cyfieithwyr Cymru, O’r Pedwar Gwynt, Poetry Wales a Goethe-Institut.

Enillydd y Translation Challenge 2020 yw Eleoma Bodammer.

Cynhelir digwyddiad digidol i ddathlu llwyddiant Grug ac Eleoma ar 30 Medi 2020, i gyd-fynd â Diwrnod Rhyngwladol Cyfieithu.

I ddarllen y cerddi buddugol a’r beirniadaethau, ewch i wefan Wales PEN Cymru.

Cyfieithu ar y pryd o bell

Mewn ymateb i’r gofynion newydd ar gyfer cyfieithu ar y pryd yn ystod y pandemig presennol, rydym wedi ychwanegu is-adran newydd at y dudalen gwasanaeth chwilio am gyfieithydd ar y pryd ar ein gwefan a fydd yn caniatáu i bobl ddod o hyd i Aelodau CAP sy’n cynnig gwasanaeth cyfieithu ar y pryd o bell.

Mae Comisiynydd y Gymraeg wedi cyhoeddi’r nodyn cyngor, ‘Cynnal cyfarfodydd fideo dwyieithog’. Paratowyd y nodyn cyngor brys hwn er mwyn darparu cyngor brys i sefydliadau yn ystod yr argyfwng byd-eang a achosir gan COVID-19. Bwriad y nodyn yw rhoi arweiniad ymarferol i sefydliadau ar sut y gellid parhau i gynnig gwasanaethau dwyieithog o safon yn ystod y cyfnod digynsail hwn. Mae'r ddogfen hon yn atodiad i'r ddogfen gyngor ‘Drafftio dwyieithog, cyfieithu a defnyddio’r Gymraeg wyneb yn wyneb' a gyhoeddwyd yn 2019.

Mae’r nodyn cyngor yn cyfeirio at y canllawiau er mwyn defnyddio cyfieithydd ar y pryd wrth ddefnyddio’r platfform ‘Zoom’ a luniwyd gan Amgueddfa Cymru. Mae’r canllawiau ymarferol a manwl hyn yn cynnig cyfarwyddiadau penodol i bob un sydd ynghlwm wrth gyfarfod. Er mai at eu defnyddio’n fewnol y lluniwyd y cyfarwyddiadau hyn yn wreiddiol, diolchwn i Amgueddfa Cymru am eu rhannu’n gyhoeddus fel y byddant o gymorth i eraill wrth iddynt gynnal cyfarfodydd dwyieithog o bell.

Neges i Ganghellor y Trysorlys yn gofyn am becyn cymorth i'r hunangyflogedig

Anfonwyd y neges hon at Ganghellor y Trysorlys ar 25 Mawrth 2020 dan y pennawd ‘Support self-employed translators and interpreters’:

Yn gyntaf oll, gobeithio eich bod chi, eich teulu a'ch staff yn iach ac yn ddiogel yn ystod y cyfnod ansicr hwn.

Rwy'n ysgrifennu atoch ar ran aelodau Cymdeithas Cyfieithwyr Cymru. Ymhlith ein 410 o aelodau, mae rhyw 43% yn hunangyflogedig.

Yn sgil mesurau'r Llywodraeth i fynd i'r afael â lledaeniad y coronafeirws rhoddwyd y gorau ar unwaith i gyfarfodydd ac mae hynny wedi arwain at ganslo aseiniadau a cholli incwm i gyfieithwyr ar y pryd hunangyflogedig. Mae gwaith ysgrifenedig i gyfieithwyr hunangyflogedig hefyd yn cyflym ddirwyn i ben.

Er ein bod yn croesawu'r mesurau a gyhoeddwyd gan Lywodraeth y Deyrnas Unedig i gefnogi busnesau bach a chanolig yn yr argyfwng hwn, mae pandemig y coronafeirws yn peri bygythiad sydd heb ei weld o’r blaen i fywoliaeth yr aelodau hunangyflogedig hyn gan nad yw’r mesurau hyn i gynorthwyo'r sector busnes yn ymdrin â nhw. Maent yn wynebu dyfodol ansicr a distryw ariannol o bosibl. Ar ben hynny, nid ydynt yn gymwys i gael Tâl Salwch Statudol am unrhyw amser a dreulir yn hunanynysu.

Rydym yn galw ar Lywodraeth y Deyrnas Unedig i ymestyn y Cynllun Diogelu Swyddi Coronafeirws i gynnwys gweithwyr hunangyflogedig a llawrydd, er mwyn i gyfieithwyr hunangyflogedig hefyd elwa ar drefniadau a allai dalu 80% o'u henillion am eu bod yn methu gweithio bellach. Byddai ffurflenni treth diweddar yn ffordd effeithiol o asesu pwy sy’n gymwys.

Mae'n annheg bod pobl gyflogedig yn cael eu hamddiffyn gan fesurau Llywodraeth y Deyrnas Unedig ond bod pobl hunangyflogedig wedi’u hanwybyddu. Mae'n hanfodol bod y mesurau cymorth i’r sector busnes yn cael eu hymestyn i gynnwys a diogelu'r hunangyflogedig, a hynny ar fyrder.

Adroddiad ar weithgareddau 2018-19

Mae'r adroddiad ar weithgareddau Cymdeithas Cyfieithwyr Cymru yn 2018-19 yn dangos i’r Gymdeithas barhau i gynnal arholiadau aelodaeth a darparu gwahanol weithgareddau a chyfleoedd datblygu proffesiynol, parhawyd i gydweithio â’r sector addysg uwch, a pharhawyd i feithrin cysylltiadau a chydweithredu gyda sefydliadau cyhoeddus a chymdeithasau cyfieithwyr eraill er budd a lles y Gymdeithas ac i godi proffil y proffesiwn cyfieithu yng Nghymru.

Wrth gyflwyno’r adroddiad, hoffem dynnu’ch sylw at y materion canlynol: y gwnaed newidiadau yn nhrefniadau’r Arholiadau Aelodaeth Testun ar y lefel Gyflawn; y mireiniwyd meini prawf y Prawf CAP; cyhoeddwyd fersiwn diwygiedig o’r cynllun DPP, ‘Balchder Crefft’; ac anerchiad y Prif Weithredwr i Seminar Cymraeg i’r Barnwyr a’r dystiolaeth a gyflwynwyd i’r Comisiwn ar Gyfiawnder yng Nghymru.

Unwaith eto eleni, un peth sy’n rhoi pleser mawr i ni yw fod nifer aelodau’r Gymdeithas ar 31 Mawrth 2019 yn 377, y nifer uchaf erioed. Erbyn heddiw mae’r nifer hwnnw wedi cynyddu i dros 400 o aelodau.

Yn ei Ragair dywed Cadeirydd newydd y Gymdeithas, Huw Tegid Roberts,

‘Mewn cyfnod cynhyrfus yn wleidyddol, lle mae sylw manwl i ystyr amlwg (a chudd) pob gair mewn deunyddiau i sylw’r cyhoedd, mae’n galondid bod corff fel y Gymdeithas yn bodoli er mwyn rhoi sicrwydd i gomisiynwyr cyfieithiadau ynghylch safon gwaith ein haelodau.’

Caiff Cymdeithas Cyfieithwyr Cymru ei hariannu’n rhannol gan Lywodraeth Cymru, ac rydym yn ddiolchgar iawn am y gefnogaeth hon.

Symud i swyddfa newydd

Mae’r Gymdeithas yn symud i swyddfa newydd!

Ar 17 Medi 2019 byddwn yn symud i swyddfa yn adeilad Intec ym Mharc Menai ar gyrion Bangor. Cyngor Gwynedd yw perchennog yr adeilad.

Rydym yn gorfod symud oherwydd fod ein landlord, Addysg Oedolion Cymru, yn ailstrwythuro yn y rhan hon o Gymru ac angen ein swyddfa ar gyfer ei staff.

Cyfeiriad y swyddfa newydd yw: Uned F5, Intec, Ffordd Y Parc, Parc Menai, Bangor LL57 4FG.

Ni fydd rhif ffôn y Gymdeithas na’r cyfeiriadau e-bost yn newid o ganlyniad i’r symud.

Noder:

• Bydd y symud yn amharu ar waith y swyddfa ddydd Mawrth a dydd Mercher, 17-18 Medi 2019. Byddwn wedi cael trefn ar bethau erbyn bore dydd Iau, 19 Medi 2019.
• Gofynnwn yn garedig i chi beidio â’n ffonio ddydd Mawrth na dydd Mercher, 17-18 Medi 2019. Fe allwch chi parhau i e-bostio’r swyddfa yn ystod y cyfnod hwn, ond ni chewch ateb cyn dydd Iau, 19 Medi 2019.
• Ni fydd y symud yn amharu dim ar drefniadau’r Arholiadau Aelodaeth Testun a gaiff eu cynnal ar 5 Hydref 2019.

Eisteddfod Genedlaethol Sir Conwy

Darlith Goffa Hedley Gibbard

Cynhelir darlith flynyddol Cymdeithas Cyfieithwyr Cymru ym Mhabell y Cymdeithasau 1, ddydd Iau, 8 Awst 2019, am hanner dydd.

Karen Owen fydd yn traddodi’r ddarlith eleni, a’i thestun fydd 'Rhosgadfan a'r jacan joe'. Yn y ddarlith cawn gipolwg ar y ffordd yr oedd Kate Roberts yn benthyg ac yn llafareiddio wrth roi geiriau yng nghegau ei chymeriadau mwyaf cofiadwy.

Trefnwyd y ddarlith hon oherwydd ei bod yn 60 mlynedd ers cyhoeddi Te yn y Grug gan Kate Roberts, a'r ffaith fod yr Eisteddfod Genedlaethol, i ddathlu hynny, wedi comisiynu Karen, ynghyd â Cefin Roberts ac Al Lewis, i addasu’r straeon yn sioe gerdd.

Cynhaliwyd darlith flynyddol Cymdeithas Cyfieithwyr Cymru oddi ar 2002 i goffáu Hedley Gibbard (1936-2001) fel gwerthfawrogiad o’i gyfraniad a’i waith arloesol ym maes cyfieithu Cymraeg/Saesneg yng Nghymru.

Her Gyfieithu 2019

Caiff y seremoni i wobrwyo enillydd Her Gyfieithu 2019 ei chynnal am 3pm ddydd Iau, 8 Awst 2019, yn stondin Prifysgol Cymru Y Drindod Dewi Sant

Bydd yr enillydd yn cael £200 (yn rhoddedig gan Brifysgol Abertawe) a Ffon yr Her Gyfieithu. Wrth noddi Ffon yr Her Gyfieithu unwaith yn rhagor eleni, mae’n bleser gan y Gymdeithas gydnabod gwaith crefftus Elis Gwyn wrth iddo naddu’r wobr unigryw hon o ddarn o goedyn o gyffiniau Llanystumdwy.

Trefnwyd Her Gyfieithu 2019 ar y cyd rhwng Wales PEN Cymru a Chyfnewidfa Lên Cymru, mewn cydweithrediad â Phrifysgol Abertawe, Prifysgol y Drindod Dewi Sant, Polish Cultural Institute, Cymdeithas Cyfieithwyr Cymru ac O’r Pedwar Gwynt.

Lansio gwefan hyfforddi CAP newydd

Fore dydd Mawrth, 6 Awst 2019, am 11am yn stondin Prifysgol Cymru Y Drindod Dewi Sant, bydd y Brifysgol yn lansio gwefan newydd ar gyfer hyfforddeion ym maes CAP yng nghwmni Eluned Morgan AC, Gweinidog y Gymraeg a Chysylltiadau Rhyngwladol.

Mae’r Gymdeithas wedi cyfrannu dros 40 o ddarnau i’w cynnwys ar y wefan hon, yn ddarnau a ddefnyddiwyd yn ein Prawf CAP yn ystod y blynyddoedd diwethaf ac yn rhai a luniwyd yn benodol at ddibenion hyfforddiant.

Yn ystod y digwyddiad byddwn yn cyflwyno gwobr y Gymdeithas i James Eul. Ef oedd myfyriwr mwyaf addawol y Dystysgrif Ȏl-raddedig mewn Cyfieithu ar y Pryd Prifysgol Cymru Y Drindod Dewi Sant eleni.

Cyfieithu ar y pryd mewn gwrandawiadau llys/tribiwnlys

Yn stondin Cyfiawnder Cymru am 3pm dydd Mercher, 7 Awst 2019, bydd Geraint Wyn Parry, y Prif Weithredwr, yn amlinellu’r gwaith a wnaed i sicrhau’r safonau uchaf wrth ddarparu CAP yn y llysoedd a’r tribiwnlysoedd, a’r berthynas waith glos sydd gan y Gymdeithas ag Uned Iaith Gymraeg Gwasanaeth y Llysoedd a Thribiwnlysoedd EM ac â Barnwyr Cyswllt y Gymraeg.

Cyrsiau Prifysgol: cyfieithu a chyfieithu ar y pryd

Cynhelir GwyboDaith yn stondin y Coleg Cymraeg Cenedlaethol am 10:30am ddydd Iau, 8 Awst 2019. Bydd hyn yn gyfle i gael gwybod rhagor am gynllun ôl-raddedig Astudiaethau Cyfieithu Proffesiynol Prifysgol Aberystwyth, yn ogystal â gwybodaeth am Dystysgrif Ôl-raddedig Cyfieithu ar y Pryd Prifysgol Cymru Y Drindod Dewi Sant.

Yna am 1:15pm ddydd Iau, 8 Awst 2019, eto yn stondin y Coleg Cymraeg Cenedlaethol, estynnir croeso i bawb gan Brifysgol Aberystwyth a Phrifysgol Cymru Y Drindod Dewi Sant i Dderbyniad Astudiaethau Cyfieithu Proffesiynol.

● Ni fydd gan y Gymdeithas stondin ar faes yr Eisteddfod eleni.

Gwobrwyo myfyrwyr addawol

Ein llongyfarchiadau i enillwyr y gwobrau blynyddol y mae’r Gymdeithas yn eu cynnig i fyfyrwyr mwyaf addawol Cynllun Astudiaethau Cyfieithu Proffesiynol Prifysgol Aberystwyth a Thystysgrif Ȏl-raddedig mewn Cyfieithu ar y Pryd Prifysgol Cymru Y Drindod Dewi Sant.

Meleri Jones y dyfarnwyd y wobr yn achos Cynllun Astudiaethau Cyfieithu Proffesiynol Prifysgol Aberystwyth. Enillodd Meleri radd MA. Yn un o’r Ffôr ger Pwllheli, mae’n gweithio fel cyfieithydd i Bla Translation yn Llangefni.

Enillydd y wobr yn achos Tystysgrif Ȏl-raddedig mewn Cyfieithu ar y Pryd Prifysgol Cymru Y Drindod Dewi Sant oedd James Eul. Mae James yn Aelod Cyflawn o’r Gymdeithas ac yn gyfieithydd yng Nghyngor Caerdydd.

Dyma’r eildro i’r Gymdeithas gynnig y gwobrau hyn. Yr enillwyr yn 2018 oedd Rhian Jones, sy’n gyfieithydd yng Nghynor Sir Gâr (Cynllun Astudiaethau Cyfieithu Proffesiynol Prifysgol Aberystwyth) a Rhidian Jones, sy’n gyfieithydd yng Nghyngor Ceredigion (Tystysgrif Ȏl-raddedig mewn Cyfieithu ar y Pryd Prifysgol Cymru Y Drindod Dewi Sant).

Proffesiynoldeb cyfieithu ar y pryd yn llysoedd Cymru

Un o’r partneriaethau allweddol sydd gan y Gymdeithas, sef ei pherthynas waith agos ag Uned Iaith Gymraeg Gwasanaeth Llysoedd a Thribiwnlysoedd EM, oedd testun cyflwyniad Geraint Wyn Parry, ein Prif Weithredwr, yn y Seminar Cymraeg i Farnwyr yn ddiweddar.

Canolbwyntiai’r cyflwyniad ar yr ymdrechion i sicrhau trefn a safon broffesiynol wrth ddarparu gwasanaeth cyfieithu ar y pryd Cymraeg/Saesneg yn y llysoedd a’r tribiwnlysoedd yng Nghymru. Mae’r drefn hon yn un a gaiff ei chydnabod gan y farnwriaeth Gymraeg fel un dibynadwy a chywir.

Ar yr un pryd, cyflwynwyd y wybodaeth fel tystiolaeth i’r Comisiwn ar Gyfiawnder yng Nghymru.

Cyflwyno gwobrau 2018

Cafwyd y cyfle ddiwedd mis Mawrth 2019 i ymweld â swyddfa Prysg yng Nghaerdydd i gyflwyno gwobrau’r Gymdeithas i ddau aelod o’r staff.

Cerys Ann Davey oedd enillydd Gwobr Goffa Wil Petherbridge; a dyfarnwyd Gwobr Berwyn i Ioan Rhys Davies.

Mae Cerys yn gweithio i Prysg fel Cyfieithydd Gweithredol. Mae’n hanu o’r Creunant, ger Castell-nedd, a chafodd ei magu’n gwbl ddwyieithog, yn siarad Saesneg gyda’i rhieni, ond Cymraeg yn unig yn nhŷ mam-gu a thad-cu. Bu’n ddisgybl yn Ysgol Gyfun Ystalyfera, cyn mynd i Brifysgol Aberystwyth lle cafodd radd BA Cymraeg Proffesiynol yn 2015. Ymunodd â Prysg wedi iddi raddio. Cyn llwyddo yn yr arholiad, roedd Cerys yn un o Fyfyrwyr Cyswllt y Gymdeithas.

Mae Ioan hefyd yn gweithio i Prysg fel Uwch Gyfieithydd. Mae eisoes yn Aelod Cyflawn (cyfieithu i'r Gymraeg) ac yn Aelod Cyfieithu ar y Pryd i'r Saesneg o’r Gymdeithas. Yn wreiddiol o bentref Pentyrch ar gyrion Caerdydd, bu’n ddisgybl yn Ysgol Llanhari, cyn mynd i Brifysgol Aberystwyth (2003-06) i astudio Hanes (BA) ac i Brifysgol Caerdydd (2006-07) i astudio Hanes Cymru (MA). Bu’n gweithio fel cyfieithydd i Cymen yng Nghaernarfon am bedair blynedd (2007-11) cyn newid gyrfa dros dro i fod yn athro cynradd yn 2011. Dychwelodd at gyfieithu fel Uwch Gyfieithydd i Prysg yn Awst 2015.

Cyflwynir Gwobr Goffa Wil Petherbridge gan Gymdeithas Cyfieithwyr Cymru er cof am gyn-Ysgrifennydd y Gymdeithas ac arloeswr ym myd cyfieithu yng Nghymru. Caiff ei rhoi i’r ymgeisydd mwyaf addawol am Aelodaeth Sylfaenol, cyfieithu i’r Gymraeg.

Cyflwynir Gwobr Berwyn gan Gymdeithas Cyfieithwyr Cymru i’r ymgeisydd mwyaf addawol am Aelodaeth Sylfaenol, cyfieithu i’r Saesneg. Mae’n anrhydeddu Berwyn Prys Jones a fu’n Gadeirydd y Gymdeithas am fwy na chwarter canrif ac yn arweinydd ysbrydoledig ar fyd cyfieithu yng Nghymru.